Onlangs zijn we, samen met Susan en Rolf Eikenhout, begonnen als voorzitters. Naast de zorg voor de continuïteit is het onze prioriteit om kennis te maken met het huidige Marriage Encounter als levende organisatie. We willen veel mensen ontmoeten, weekends volgen, met de Teams kijken waar en wat we kunnen toevoegen. Ook herbronnen we ons door veel te lezen over de geschiedenis van Marriage Encounter. Tijdens deze zoektocht lazen we, bijvoorbeeld in het werk van Bert Oosthoek, over onze gevoelens en de basisverlangens. Basic stuff denken jullie misschien. Inderdaad, maar daar is ook veel over te leren. Graag delen we enkele van onze ontdekkingen.

In de Teamkoppeldag van 8 Maart jl. was het hoofdthema gevoelens. Gerry en Hans  Stevels illustreerden in een presentatie dat, onder onze façade, diepe gevoelens verborgen kunnen zitten die zij slechts door ernaar te graven boven konden krijgen.

Het bijzondere dat we leerden tijdens het grasduinen in ons verleden is dat Marriage Encounter zich aan het begin richtte op het delen van gevoelens, omdat de eerlijkheid en de openheid werkte. De stichters van Marriage Encounter zagen ‘wederzijds vertrouwen’ als hoeksteen van een goed huwelijk en zochten een methode om dit tijdens een weekend aan te raken.

De dag van vandaag zijn de meeste gesprekken onpersoonlijk. Maar het diepste verlangen van je hart is het voeren van een directe, persoonlijke communicatie. Als dit verlangen niet wordt bereikt, is het resultaat verdriet, melancholie, angst, neurose.. ― Ignace Lepp, psycholoog

Het ontdekken van onze gevoelens gaat niet van een leien dakje. Zeker niet in het begin. Het is namelijk een terrein, waarop de meesten van ons niet zo zijn getraind.

Wanneer we onze gevoelens zelf gaan ontdekken, zijn we nog niet klaar. Het is ook nodig onze gevoelens zo onder woorden te brengen dat onze partner ze begrijpt. Dat is niet automatisch het geval, want dezelfde woorden kunnen namelijk een verschillende gevoelswaarde hebben. Een mooie basis voor een diep gesprek, toch? Hoe help je je partner om zichzelf beter onder woorden te kunnen brengen.

Misschien kennen jullie de film ‘Inside-Out’ van Pixar/Disney. (In het Nederlands ‘Binnenste Buiten’). De film volgt de emoties van het meisje Riley. De gepersonifieerde emoties wonen in het ‘hoofd’-kantoor, het controlecentrum in haar hoofd, waar ze haar adviseren in het alledaagse leven. De film introduceert op een grappige wijze verschillende hoofdgroepen van emoties. In de film: Plezier, Angst, Woede, Afkeer en Verdriet. De groepen die we in het ME&WE weekend hanteren zijn, zoals jullie waarschijnlijk al hoorden, licht verschillend: wij hanteren bang, boos, bedroefd en blij. Een soort ‘grote stappen snel-thuis’ indeling als handvat. We zijn er dus niet met te zeggen: ik voel me blij, bang, boos of bedroefd. Dat zijn de algemene benamingen. Op het ME&WE weekend, in de bruggroepen en de dialooggroepen leer je die verdieping te vinden.

Later is door o.a. Guido Heyrbaut, een van de mensen die Marriage Encounter naar Europa bracht, dit aangevuld met het concept van de basisverlangens. Boeiend is het te beseffen dat we dit binnen Marriage Encounter vorm begonnen te geven en daarna ontdekten dat in de USA een psychiater deze basisverlangens ook aan het beschrijven was. Een mooi beeld dat we jullie niet willen onthouden is hoe hij het verband tussen de gevoelens en de basisverlangens beschreef in een interview.

Als mens reageer je vanuit datgene waaraan je grote nood hebt, waar je steeds naar verlangt, namelijk (1) bemind te worden en (2) eigenwaarde, iets te betekenen, iets waard te zijn. Om daar aan toe te komen treed je in contact met anderen, hopelijk zonder jezelf te verliezen. We bedoelen dus niet de levensnoden: eten, drinken, slapen, veiligheid. “Ik heb honger en ik eet. Je voelt geen honger meer, als je gegeten hebt. Terwijl wat wij ‘verlangens’ noemen, als je ernaar verlangt om bemind te worden en naar eigenwaarde, daar krijg je geen genoeg van, dat is een bodemloze put. Deze verlangens zoeken naar een voldoening: “Ik ga dingen doen, omdat ik er nood aan heb, ik ernaar verlang.”

Als je mobiele telefoon trilt, waarom neem je die op? Om iemand een plezier te doen, om iemand te helpen. Maar als je er niet naar verlangt om iets té betekenen voor iemand, of er niet naar verlangt om bemind te worden of om iemand te zijn of om gerespecteerd te worden, dan neem je die telefoon niet op. Dat trillen dat is alleen maar een aanleiding; wat maakt dat je daar op ingaat, is wat er in jezelf omgaat. Dus jammer genoeg geen Pavlov hier met speekselklieren die door een belletje getriggerd worden. Dan hadden we de oorsprong van ons gedrag eenvoudig in kaart kunnen brengen. Het probleem is dus, het is niet het uiterlijke, iets wat buiten ons ligt, dat in ons iets schept, het zijn onze verlangens die ons doen reageren op wat er met ons gebeurt. – Guido Heyrbaut, priester

Hoe kom je die verlangens op het spoor? Door die opborrelende gevoelens. ‘Follow the feeling’ als leidraad in plaats van ‘Follow the money’. Gevoelens zijn als het ware een rood/oranje knipperlicht, dat in drie van de vier gevallen naar ‘onheil’ verwijst, onvervulde verlangens die onder die gevoelens liggen. Het gevoel van vreugde/blijheid werkt in dit beeld als een groen knipperlicht: een verlangen is vervuld. De andere drie gevoelens – angst, boosheid, verdriet – werken als rode knipperlichten. Ze vertellen dat er iets niet in orde is, door de wijze waarop je met je ‘verlangens’ omgaat. — Je kunt de betekenis van dat rode licht niet uitdraaien en het komt steeds terug. Als je het blijft negeren, dan blijft het probleem zitten, alleen geef je er geen aandacht meer aan. Vandaar dat gevoelens een enorme waarde hebben. Het is aan jou hoe je om wil gaan met je verlangens in deze realiteit. Heb je ‘pijn’, neem je dan een aspirientje, of ga je de uitdaging aan om te groeien, als ‘groeipijn’, niet omzeilen, maar onder ogen zien? Je gaat achteruit als je de pijn ontwijkt; je groeit niet, maar wordt steeds kleiner.

Mooie beelden toch?

Natuurlijk hoort hier ook een vraag bij:

Hoe voelde ik mij tijdens de meest recente keer dat we discussieerden/woorden hadden? Wat is het sterkste gevoel? Hoe verbind ik dit tot mijn diepste verlangen?

Shalom,

Inette en Mark Joosten